42. Herrá birra gut jábmema maŋŋel biednaga skuojven vándardij.

De lij akttá härrá, valla ep mijah suv namáv diedeh, ajnát gullam lijmeh ahte sån lij áj aktta bahás ålmáj ja ij lam räktta dievnar girkon tjuggulvasa bajjel. Ep gen majdek diedeh suv åvdep viessomvuogest, valla gu lij jábmám de sån vándardij tjähppis biednaga skuojven. Valla de lij klåhkkár jubmelbilulatj ålmáj ja ij lam klåhkkára häjbma guhkken hierrá hiejmast. Gu dalle härrá lij jábmám ja ij akttak ráffe gävdnuh hierrá hiejman, de klåhkkár aktan ijan guohtsá muorraj ja tjåhkedij dasá vuojnátjit jus nágan manná dav bálggáv. Dat muorra lij gätj giejno guoran ja vil hierrá hiejma lahkan. Duov jábmám hierráv lijjin sijah girkkuj biejjam. Unna båddåtjav gu dalle klåhkkár lij duon muoran tjåhkkåhimen de vuojdná sån, ahte tjähppis biena lij vássám dáv muorav ja båhtám hierrá häjbmaj. De luojtat klåhkkár vulus muorast ja vádtsá girkkuj. Válldám lij juo sån girkkouksa tjåvddågijt maŋen ja gu rahpá girko uksav de sån tjágŋá girkkuj ja vádtsá sisa gähttjat duov lijkav. Ja gu sån båhtá duhku de ij sån lijkav gávnah gisto sinne, ajnát lij gähtum. De válldá sån tjalbmegåbttjåsav ja vuolggá dajna bajás lämmaj. Ja gu sån lij duhku båhtám, åhtsá sån aktav lávllomviersav ja lägij spieledimrijdov gárvvásin. Gu sån dalle lij tjåhkkåham ja guovllamin vulus girkkuj, de sån ájttsá ahte tjähppis biena båhtá ulggut ja manná lijkagisto gugu ja gu duhku båhtá habsádallá dat biena birra gájká ja gu åhtsålij tjalbmegåbttjåsav, de vist jårgaj biena ulgus ja habsádallá girkkoguolbev ja manná navte ulgus tårdnåj. Ja gu dasá båhtá, manná sån ja habsádallá rajdarasav bajás. Gu de klåhkkár gullá, ahte de dalle duot biena båhtá bajás suv lusá, de sån lávllogåhtá ja áj spieledáhtjá. Gu de klåhkkár lij lávllomin ja spieledimen, de gullá sån ahte dat biena gahtjaj bajjet rajdarasast ja gahtjaj vulus guolbbáj. Gu de klåhkkár lij lávllomist häjttám, válldá sån tjalbmegåbttjåsav ja vádtsá vulus. Gu de båhtá tårdnåj gávdná sån dán hierrá jábmám kråhpev jalggahimen rajdarasa vuolen. De válldá klåhkkár lijkav bajás ja guddij girko sisá ja biejaj lijkagisstuj ja gåbtjådij suv lijkavarjoj ja vädtsij vistek ulgus ja máhtsaj ietjas häjbmaj. Ja de eskán ráffe sjaddaj, ij lam gätj åvddål akttak ráffe, idtjij genak lijkka sjávot máhteh årrot. Juhko lij åjvvegåbtjås (jala tjalbmegåbtjås) erin, jala de lij lijkka jalggahimen guolben, jala de lij gissto dårás tjuodtjomin. Valla dáhte rájest, gu klåhkkár manáj girkon ja biejaj suv, guktte galgaj årrot, de eskán ráffe sjaddaj hierrá hiejman ja áj dajn bálggájn ja áj girkon. De sijah eskán grävvidin ja juvllidin dáv sammá hierráv. tjuggulvis -vas- församling (religiös) tjähppis attr. svart klåhkkár klockare jubmelbilulatj gudfruktig ráffe f frid guohtsat ts klättra bálges bálggá- stig gäjdno jn väg båddåtj liten stund vásset s passera tjåvdå tjåvddåg- nyckel tjágŋat ŋ krypa in gáhtot d försvinna gåbtjås gåbttjås- täcke (gåptjås gåpptjås-?) lägit laga lávllomvärssa rs spieledimrijddo jd gárves gárvvás- klar, färdig guovllat vl titta, kika ájttsat jts upptäcka ulggut utifrån gugu mot, till habsádallat l lukta åhtsålit sakna guolbbe lb golv de eskán då först juhko...jala antingen...eller

Ánná Vuollá II

Ánná Vuollán åvdep viesost le áj aktta unna subtsastim. Gu sån lij vuodjemin hiergijn stáđđaj, de såjttá ietjá nåjdde áj vuodjemin sammá stáđđaj. De dat nåjdde biedjá giedav tjilmij nalá ja gahtjá almatjijst: ”Vuojdnebihtit gus dija, gie dat vuodjá?” Så svärruj dahtak ietj: ”Ánná Vuollá sa le dahta, ij sa hav gie ietjá” Ja de ruvsaj härgge Ánná Vuollást ja almatja vujdnin, ahte Ánná Vuollá biejaj gärresbáddev ietjas tjebodij ja de vujdnin vulgij gummpin vuodjet. Bätsij sa härgge ja gärres jalgahit ja idtjin akttak almatja suv maŋen jåde. härgge rg härk, renoxe stáđđa stad såjttet jt råka (inträffa) nalá postp. upp på gahtjat tj fråga gie vem, den som svärrut svara ietj själv hav ruvsaj gärresbáddev tjebodij báhtset ts stanna, bli kvar (härgge bätsij härken stannade) gärres jalgahit maŋen

Ánná Vuollá jábmem

Dulutj ájgen lij såmes gåbdes ålmáj, gut dedij gåsse galgaj jábmet. Giđđaájgge lij vil dat. Da jahttá dat sammá ålmáj: "De le dalle ålmáj vessum guhkep ja ij le vierrodimájgge." Daj hednik äjgij sáme gätj vierrodin tjakttjaájgen ja da nåjde vierrodillin jårbbå buhttsujt vierron. De manná sån dan giđđaájgen, atja sa bivddet gulijt nuhtijn. Gu lij bivddemin, bahkása gajdno nuhtest, de gavtjaj ålmáj binujda, gahtjaj jávrráj ja de jämij. De bajedin ietjá almatja suv dat jávrest ja färrujin gåjkke lánndaj ja gräv'vijin suv såmes sulluj, mij lij jávre guovddelin. Gåbdáv bejjin sija sunji åjvevuollen. De le sån danne vuojgŋastim gitta dåbbmobäjvváj. De sa sån áj ådtjotj bálkav nåjdesvuodas ja bahásvuodas åvdåst. Dat ålmáj gåhtjoduvaj Ánná Vuollán. gåsse när, då jábmet m dö (ja de jämij och så dog han) giđđa vår vierrodimájgge jg offertid hednik hednig- hedning vierrodit offra vierrodallat l offra jårbbå attr. hel vierro r offer sa (partikel) bivddet vd fånga, jaga, fiska (gu lij bivddemin när han höll på att fiska) nuohtte ht not (fiske) bahkása gajdno gavtjaj binujda bajedit ietjá annan, annat, andra fär'rut fara gåjkke attr. torr, torrt, torra lánnda nd land gräv'vit begrava suoloj sul'lu- ö, holme guovddelin mitt i, mitt på biejjat j sätta, ställa, lägga åjvevuolle huvudkudde vuojgŋastim gitta dåbbmobäjvve jv domedagen ådtjotj bálkka lk lön nåjdesvuohta d bahásvuohta d åvdåst för Ánná Vuollán Annas Vuollá

430. Muohttaga vuolle

Dat vielggis muohta! Náste gihttji vulus ednamij.

427. Árjapluove sämij birra ja sámegiela birra

Árjapluove jåhtteje sáme le bájken gålbmålågev sijda jalla fuolke. De le Gárasuvandost båhtám jåhten Árjapluove suokno sisa guokttelågev bájken jåhtteje sijdda-fuolke, så ahte sija sjiddi Árjepluoven jåhtteje sáme fuolke vihttalågev jalla áj bajjel. Muhtema sijast idni edna ielojt. Dat fuolke, mij enamus ielov adná le lahka guokttetuvsán buhttsu ja dast unnep ja enap ielo. Sij vubddi edna buhttsujt juohke tjaktjan. Edna biednigijt sij udtju daj åvdåst, gu le båtsojhadde nåv divras. Da sáme, ma unnemus buhttsujt idni, sij áj buorak viessomnárev idni. Sij áj mähtti edna buhttsujt vuobddet juohke tjaktjan. Ja edna sujttobuhttsujt sij idni, dádtjajt ja akttasajjesämijt. De sij áj edna viertev idni däjste sujttobuhttsujst. Jåhttejesämij viessom le enamus buhttsujt. Dalle le nåv guhkkes ájgge gu le Árjapluove båtsojsáme nåv buorre jäbijt adnám, ahte sij le nåv åvdån mannam färtta jáben. Valla jus áj nievres jäbijt udtju, jus stálppe ja tjuohke båhtá, de máhttá sija iello nåv spájtta unnanit ja nåhkkålit spájtta. Akttasajjesáme le enabu gu jåhttejesáme. Sij viessu enamust ednama sjaddost, guollejävrijst ja åmeklihtarijst. Valla muhtema sijast idni binná buhttsujt, majt jåhttejesáme sujttiji sijajt. Valla gävdnuji áj muhtem akttasajjesáme, ma le viehka hiejo. Sij vierttiji ådtjot viehkev stasanslágast jalla áj suokknoviehkest. Gal gájkka Árjapluove sáme avje sihti anedit buoragit ietjas äddnegielav. Sij hulli bar sámen ietjajse häjman gaskavse. Valla gájk nuorra buolvva mähtti buoragit hållåt dárogielav. Da sáme, ma le båhtám Gárasuvandost jåhten, sij e máhte dárogielav hållåt, valla finnagielav sij mähtti nåv buoragit hållåt. Ädna därrulatj le dánne Árjapluoven, guhte nåv sakka bajjelgähttji ja tjajmon idni sämijt ja sámegielav, ahte le nåv surggo vuojdnet ja gullat. Da sámemáná, ma le vuolggám divdnut därrulattjaj gugu, sij e sidá ville sámegielav hållåt, gu sij udtju gullat gåkte (gukte) dáro bajjelgähttji ja tjijbmi sijá gielast. Dalle le áj nåv sjaddam Svierjin, ahte sámemáná e ville udtju låhkåt sámegielav skåvlån, valla bar dárogielav. Pruossta Calleberg, mij Árjapluove suokknohärrán åroj gålbmålågevihtta jábe - ja gålbmå jábe le dat rájest gu sån jämij - sån lij nåv sakka sämij vänak ja nåv sakka ähtsij sämijt ja sámegielav. Ja nåv bargaj ja virrodij ädnagav sijá åvddåmannamav. Ja nåv sidáj, ahte sáme gilggin anedit ietjas gielav agev. Gájkka sáme så surggi ja mujtodilli, ahte sån lij sämij ja sámegiela buoremus vänak. Ij lem sån val bar ålgoldis vänak, valla lij sisgŋeldis gieresvuohta sämijda ja sámegielav. Árjapluovve v ~ Árjepluovve v Arjeplog jåhtteje flyttande bájken omkring, ungefär gålbmålågev trettio sijdda jd jalla eller fuolkke lk suokkno kn socken spájtta fort, raskt klihtar husdjur, kreatur